เอนทรี่นี้จะพูดถึงการเลิกสูบบุหรี่ ซึ่งเป็นพฤติกรรมอันเคยชินของที่ผู้สูบบุหรี่จนกลายมาเป็นอาการติดอย่างเรื้อรังชนิดถอนตัวไม่ขึ้น และขอตั้งชื่อหัวข้อว่า "เจไดที่ยอดเยี่ยมที่สุดไม่ใช่เจไดที่ชนะคู่ต่อสู้ได้นับพัน แต่เป็นเจไดที่สามารถเอาชนะตัวเองได้" นั้นก็เพื่อแสดงให้เห็นว่าใจเป็นสิ่งสำคัญที่สุดในการเอาชนะทุกสิ่ง เพราะหากไม่มีใจที่แข็มแข็งทรงพลังแล้วย่อมไม่อาจจะเอาชนะซึ่งสิ่งใด ๆ ได้เลยและทำให้ฉุกคิดได้ว่าการที่เรานั้นชนะผู้อื่นนับร้อยพัน แต่กลับพ่ายแพ้ให้แก่ใจตัวเอง เช่นนี้แล้วชัยชนะที่ได้มาจะมีประโยชน์อันใดเล่า? หากยังพ่ายแพ้แก่ใจตนเองอยู่ร่ำไป..เพียงข้างในใจของเรานี้ต่างหากเล่าที่สมควรจะพิชิตมันให้จงได้และเป็นความท้าทายที่ยิ่งใหญ่ของคนธรรมดาคนหนึ่งสมควรกระทำ โดยขอหยิบยกเอาประสบการณ์ตรงของผู้เขียนเองมาบอกเล่าผ่านช่วงเวลาของการบำบัดสารเสพติดชนิดนี้ คือ..
- อันดับแรก คือมีความตั้งใจจริงที่จะเลิกสูบบุหรี่เท่านั้น (ย้ำ)
- ขัดใจตัวเองให้ได้ซะก่อน ฟังดูเหมือนง่ายแต่การกระทำเป็นอีกเรื่องหนึ่งเลยล่ะ เพราะอุปนิสัยคือผลพวงของความเคยชิน (ใช้สมองบังคับใจ ใช้ใจบังคับมือและใช้มือบังคับการกระทำ)
- ต่อจากนั้นให้นึกภาพสิ่งที่น่าฝันในใจ เมื่อสามารถเลิกได้สำเร็จจะเกิดผลดีกับตัวเอง ผู้คนรอบข้างและสภาพแวดล้อมอย่างไร
- พึงระลึกไว้เสมอว่าอาการขาดนิโคตินหรืออยากสูบบุหรี่เป็นอาการที่เกิดขึ้นได้ภายหลังจากที่เลิกสูบมาสักระยะหนึ่ง และขอให้คิดว่ามันเป็นช่วงระยะเวลาเพียงสั้น ๆ (ที่คิดจะกลับไปสูบอีก)เมื่อผ่านช่วงเวลานั้นไปได้ก็สามารถเลิกได้เด็ดขาด
คนรอบข้างมักจะถามข้าพเจ้าเสมอ ๆ ว่า "สูบบุหรี่แล้วได้อะไร ดียังไง และสูบไปเพื่ออะไร" และข้าพเจ้าเองก็มักจะตอบติดตลกไปว่า "ข้าพเจ้าอยากจะใช้ตัวเองเป็นหนูทดลองเข้าไปศึกษาว่าอาการของผู้ติดยาเสพย์ติดเป็นอย่างไร" นั่นทำให้ข้าพเจ้าได้เขียนเอนทรี่นี้ขึ้นมาและสำคัญที่สุดทำให้ข้าพเจ้าได้รู้ว่าความคิด ชีวิตของเขาว่าเป็นเช่นไร นั่นก็เพื่อบอกเล่าประสบการณ์ไว้เป็น แง่คิด อุทาหรณ์แก่ผู้คิดจะพาตัวเองเข้ามา(หรืออยู่ในวงจรนี้อยู่แล้ว)สู่วังวนของยาเสพติด และหวังว่าสิ่งที่ข้าพเจ้าได้จะสามารถให้คำแนะนำแก่ผู้ที่คิดอยากจะบำบัดตนเองให้ก้าวพ้นจากยาเสพติดและเข้าใจเขาเหล่านั้นมากขึ้น..
ข้อสังเกตแนวคิดของผู้สูบบุหรี่ (ความเห็นส่วนตัว) :
- คนสูบบุหรี่มักจะเป็นพวกสัจธรรมนิยม มองโลกตามความเป็นจริง(ม๊วกกก) รู้ทุกอย่างแม้กระทั่งว่าชีวิตนี้มันสั้นนัก..ชีวิตก็เท่านี้!ก็เท่านั้นเอง เห็นความไม่แน่นอนของชีวิต เพื่อนพ้อง มิตรสหายล้มหายตายจากไปทีละคนด้วยโรคภัยสารพัด แต่ฉันก็จะทำ! คิดว่ายังไงๆ ตัวเองก็ต้องตาย แต่จะตายเร็วตายช้าเป็นอีกเรื่องหนึ่งขอให้ตนได้ทำอะไรตามใจเป็นพอ
- พวกสิงห์รมควัน เขาเหล่านั้นหากมองให้ดี พวกเขาเป็นพวกนักอุดมคติตัวยง มักชอบคิดเพ้อเจ้อ ฟุ้งซ่าน จินตนาการ ชอบหลบมุมคิดทุกครั้งที่มีโอกาส ดังนั้น พวกเขาจึงมักเห็นความงามของสิ่งต่างๆ ได้ง่าย แม้แต่กลุ่มควันลอยฟุ้งธรรมดาๆ พวกเขาจะพรรณาว่า "แสงแดดส่องเป็นประกายสีทอง ผ่านช่องว่างเล็กๆ ทะลุทะลวงเป็นลำแสงไปกระทบกับกลุ่มควันสีเทาอันไร้น้ำหนัก ขยายตัวไปทั่วทุกอณูของอากาศอย่างช้าๆ ก่อตัวอิสระเกิดเป็นรูปร่างใหม่ๆ ตามแต่กระแสลมและอุณหภูมิจะเอื้ออำนวย ช่างงดงามยิ่งนัก!!!"
- กลุ่มคนบางกลุ่มเมื่อเกิดปัญหาขึ้นกับชีวิต ครอบครัว ความรักขึ้น หาทางออกไม่ได้จึงหันหน้าเข้ามาสู่การพึ่งยาเสพย์ติดเพื่อระงับความเครียดให้ทุเลาเพียงชั่วครู่ ชั่วยาม กลุ่มคนเหล่านี้มักได้แก่ เด็กวันรุ่นหัวอ่อน กลุ่มเด็กมีปัญหา กลุ่มเสี่ยงต่าง ๆ ที่จะพัฒนาไปสู่การใช้สารประเภทอื่น ๆ ตามมาไม่ว่าจะเป็นไอซ์ สเก็ต เจ็ทสกีบก พืชกระท่อม สี่คูณร้อย และสารระเหย
- ในช่วงที่อยู่ระหว่างการเลิกสูบบุหรี่หากไปเจอเข้ากับคนที่สูบบุหรี่เข้า จะเิกิดความขัดแย้งภายในใจระหว่างความคิดที่ว่า "ในเมื่อคนอื่นยังสูบได้..แล้วทำไมเราต้องหยุดสูบด้วยล่ะ?"
- ช่วงแรก ๆ จะมีคำถามในหัวตามมาเต็มไปหมด เป็นระยะๆ คล้ายอาการเพ้อยาว่าที่เลิกสูบบุหรี่เลิกเพื่อใคร อะไร อย่างไร?!! แต่นี่เป็นบททดสอบที่จะตามมาหากผู้บำบัดมีหลักชัยอันมั่นคงที่จะเลิกให้จงได้ โดยพยายามนึกถึงแรงบันดาลใจ แรงผลักดัน และกำลังใจที่มอบให้ เช่น พ่อ-แม่ เพื่อน คนรักหรือแม้แต่การเริ่มต้นทำสิ่งดี ๆ ให้กับตัวเอง หากไม่มีจุดหมายที่จะมุ่งไปแล้วก็ล้มเหลวลงตรงนั้นอย่างแน่นอน..
- อีกกลุ่มที่เป็นนักสูบหน้าใหม่ แม้กลุ่มนี้จะสูบเป็นครั้งคราว หรืออาจจะหยิบยืมขอจากเพื่อน คนรู้จัก แต่หากถามคนกลุ่มนี้ว่าจะเลิกเมื่อไหร่จะได้คำตอบเช่นนี้ว่า "ข้าคงไม่สูบมันไปจนแก่ จนตายหรอก เดี๋ยวข้าก็เลิกแล้ว นี่ข้าแค่สูบแก้เครียด ว่าง ๆ ขำ ๆ ไม่ได้คิดอะไร" ปล. คำพูดของคนๆนี้ ปัจจุบันเขายังสูบบุหรี่ปกติเหมือนเดิม แต่ได้พัฒนาไปสู่สารเสพติดที่มีอานุภาพรุนแรงกว่าอีกด้วย และยังกลายสภาพเป็นเอเย่นต์ไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว เชื่อรึยังล่ะ..บุหรี่เป็นเสมือนก้าวแรกของการนำไปสู่สารเสพติดชนิดอื่นต่อๆไป หลังจากที่ได้สูบไปสักระยะ จะเปลี่ยนจากผู้ขอเป็นผู้ซื้อเอง และนี่ล่ะคือ ความน่ากลัวของยาเสพย์ติดที่จะคอยชักจูงให้ใครก็ตามที่หลงเข้าสู่วังวนของมันแล้ว..ยากนักที่จะออกมาได้
- วันที่เอาชนะใจตัวเองได้ วันนั้นชีวิตได้เริ่มต้นอย่างแท้จริง : หากคิดจะเลิกบุหรี่ "จงเชื่อมั่นในตัวเอง"เพราะมีแต่ตนเองเท่านั้นที่จะคอยบังคับใจตัวเองได้ ผู้อื่นไม่สามารถมาบังคับกะเกณฑ์ให้ตัวเราสูบหรือเลิกสูบได้..
- หากนึกหิวยาขึ้นมาให้คอยดึงเกมส์เอาไว้ก่อน เพราะกว่าที่คุณจะเดินไปถึงร้านค้าใกล้บ้านเพื่อหาซื้อบุหรี่มาสูบนั้น ความอยากจะถูกกำจัดก่อนแล้ว แต่มิใช่ว่าจะกดทับมันไว้เพราะนั่นเท่ากับการรอคอยให้มันระเบิดออกมา และยังจะเพิ่มประมาณในการสูบครั้งต่อไปอีกด้วย..
- เวลาต้องเดินผ่านร้านค้าที่ขายบุหรี่ สิ่งแรกที่ต้องทำคือการรู้จักหักห้ามใจ เพราะความรู้สึกราวกับว่าถูกแม่เหล็กดึงดูดให้ต้องเข้าไปซื้อหามาให้ได้กันเลยทีเดียว พอรู้สึกตัวอีกทีมีบุหรี่มาคาอยู่ทีมือแล้วอ่ะสิ!!! (๕๕๕) แต่หากเชิดหน้าไปทางอื่นเสียหรือเดินจากไปโดยไม่หันกลับไปมองอีกเลยจะเยี่ยมมาก :)
- คำพูดเหยียดหยาม เสียดสี แทงใจดำจะใช้ได้ดีมาก หากมีผู้มาพูดดูหมิ่นดูแคลนหรือถึงขั้นท้าทายว่าเรานั้นจะไม่สามารถเลิกบุหรี่ได้จะยิ่งเป็นตัวกระตุ้นเตือน ทำให้เกิดพลังของการอยากที่จะเอาชนะ และนั่นเป็นกุศโลบายที่ใช้ได้กับทุกคน..
-ไม่มีคำว่าสายเกินไป มันคือ หัวใจของนักเริ่มต้น : ช่วงเวลาที่เลิกแล้วแต่หันกลับไปสูบบุหรี่อีก ช่วงนี้สำคัญมาก(เวลาทุกๆนาทีสำคัญจริงๆ เรียกง่ายๆ คือ ชั่วโมงอ่อนไหว)จะทำให้ผู้บำบัดหมดกำลังใจที่จะทำต่อในที่สุด ถึงขั้นขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง หรือเิกิดวิกฤตศรัทธาในตัวเองขึ้นและล้มเลิกไปในที่สุด จงอย่าได้ติดตามอารมณ์ชั่วขณะหนึ่งนั้นไป เพราะนั่นหมายถึงการล่อลวงให้ไปสู่หุบเหวลึกของปีศาจร้ายและเมื่อตามมันไปแล้ว มิอาจที่จะกลับมาได้อีก แต่อย่าดูถูกตัวเอง ว่าไม่มีความเข็มแข็ง ขอเพียงเชื่อมั่นว่าไม่มีคำว่าสายสำหรับการเริ่มต้นใหม่ และคิดไว้เสมอว่าผู้ที่สามารถเอาชนะมันได้มีอยู่มากมาย และคุณต้องเป็นหนึ่งในนั้น..
- จงจดจำไว้ว่าไม่มีใครรับรองชัยชนะของคุณ จนกว่ากรรมการจะเป่านกหวีดหมดเวลาและคุณได้ชูถ้วยด้วยสองมือของคุณเองเท่านั้น พูดให้เข้าใจง่าย ๆ คือ สงครามยังไม่จบ อย่าเพิ่งรีบนับศพทหาร(โยงไปถึงสงครามกันเลยทีเดียวเพราะนี่คือการต่อสู้-สงครามภายในใจของตนเองชนะยากยิ่งกว่าสงครามใดๆ)
- โอกาสในการลงมือ มีแค่ครั้งนี้ ไม่มีครั้งหน้า หรือว่าครั้งต่อไป : อย่าประวิงเวลาให้รอจนบุหรี่หมดซองก่อนถึงจะเลิก เพราะนั่นคือการต่ออายุให้กับบุหรี่ซองนั้นไปเรื่อย ๆ ไม่สิ้นสุดและยังจะเป็นอุปสรรคต่อการเริ่มต้นอีกด้วย (เนื่องจากรอให้มันหมดไวๆ แต่มันจะหมดได้ยังไงล่ะก็ซื้อตุนไว้เป็นแพ็คเลยอ่ะ)ประมาณว่าใช้มืออีกข้างหนึ่งเพื่อดึงตัวเองถอยออกมากลับยิ่งติดแน่นไปด้วยกันทั้งหมด
- ไม่ควรผัดผ่อนวันเวลาไปตามวาระโอกาสสำคัญ ๆ ต่าง ๆ เช่น วันเกิด วันพ่อ วันแม่ วันเช้งเม้ง ตรุษจีน วันพระ วันขึ้นปีใหม่ วันส่งท้ายปีเก่า ฯลฯ เพราะจะไม่สามารถเลิกได้เลย สุดท้ายแล้วขึ้นอยู่กับใจของผู้บำบัดเองว่าจะเข็มแข็งและเด็ดเดี่ยวเพียงไรในสถานการณ์ที่ท้าทายเช่นนี้..
- ช่วงแรก ๆ ของการติดยาเสพติด ผู้ติดยาเสพติดมักจะบอกว่าตนเองและคนรอบข้างว่า "ตัวเองสามารถเลิกได้ ทำนองว่าเอาอยู่ หากจะตอบแบบศิลปินท่านหนึ่งจะตอบว่า ผมเอามันอยู่และสามารถควบคุมมันได้"
- ควรกำหนดระยะเวลาสั้น - ยาว เป็นแต่ละช่วงเวลาไปสำหรับผู้บำบัดที่ใจยังไม่แข็งแกร่งพอ เลือกที่จะไม่ใช้วิธีการแบบหักดิบกระทันหัน เช่น..
- กำหนด 3 วันแรก ค่อย ๆ ลดจำนวนลงทีละน้อยจนเลิกสูบบุหรี่ในที่สุด
- กำหนด 1 สัปดาห์ โดยระหว่างนี้หยุดพกอุปกรณ์การเสพย์ทุกชนิดและปฏิญาณกับตนเองไว้ว่าจะไม่ไป ขอยืมผู้อื่นรายทางเด็ดขาด
- หลังจากผ่านช่วงนี้ไปได้แล้วการปรับตัวก็จะค่อย ๆ เข้าที่และจะดำเนินต่อเนื่องไปจนสามารถอยู่ได้โดยปราศจากสารเสพย์ติด
- ไม่ควรไว้วางใจสถานการณ์ที่ผ่านมา แต่ควรจับตาต่อสถานการณ์ที่มีอยู่ ณ ขณะนั้น โดยตื่นรู้และรู้สึกตัวเองอยู่เสมอว่ากำลังทำอะไร ที่ไหน กับใคร? และกำลังจะทำอะไรต่อไป..(ประเมินสภาพร่างกายและจิตใจของตนเองเมื่อขาดจากการเลิกสูบบุหรี่มาเป็นเวลานาน)
- ควรหาโอกาสไปเดินเล่นนอกบ้านสูดรับอากาศบริสุทธิ์ และควรหากิจกรรมอื่นเสริมด้วยเพื่อไม่ให้มีเวลาว่างไปคิดถึงบุหรี่หรือกลับไปสูบอีก เช่น การเล่นกีฬา ซ้อมดนตรี ดูหนังฟังเพลงและอ่านหนังสือ ฯลฯ
1. ขโมยไม่กล้าขึ้นบ้านเพราะคนสูบบุหรี่จะไออยู่ตลอดเวลา (ขโมยเลยคิดว่าเจ้าของบ้านยังไม่นอน)
2. หมาไม่กล้ากัด เพราะคนสูบบุหรี่ร่างกายไม่แข็งแรงต้องอาศัยไม่เท้าคอยพยุงตัวอยู่ตลอดเวลา (หมามักจะกลัวไม้เท้าจึงไม่กล้าที่จะเข้าใกล้)
3. ไม่ต้องกลัวว่าตัวเองจะแก่ (คนที่สูบบุหรี่มักจะตายก่อนแก่)
4. ประหยัดในการซื้อน้ำหอม (มีกลิ่นบุหรี่ติดตัวตลอดเวลา)
5. คุณจะได้เทรนด์สีของฟันใหม่ เป็นสีเทา-ควันบุหรี่ ซึ่งกำลังเป็นที่นิยม
6. นิ้วคุณจะไม่รู้สึกเจ็บ เนื่องจากคีบบุหรี่เป็นประจำ จนทำให้นิ้วด้าน (นิ้วกลางกะนิ้วชี้)
7. บ้านคุณจะปลอดภัยจากการคุกคามของยุง (ควันจะเต็มบ้าน....ยุงกลัวควัน)
8. เมื่อถึงระยะสุดท้ายของชีวิต คุณจะได้พักผ่อนอย่างสบายใจ เพราะจะไม่มีใครเข้ามายุ่งกับคุณเลย แม้แต่ พ่อแม่ ญาติพี่น้อง เพื่อนฝูงก็ตาม (คุณจะเป็นคนที่สังคมรังเกลียด) เหมาะมากสำหรับผู้ที่ชอบสันโดษหรือมีโลกส่วนตัว
9. คนคิดค้นบุหรี่นับถือศาสนาพุทธ เพราะ ใช้หลักธรรมในการนั่งสมาธิ หายใจเข้า(พุธ) หายใจออก (โธ)
ทำให้เราใจเย็นขึ้น
10. สูบบุหรี่ช่วยชาติ อยากให้ประเทศไทยมีระบบเศรษฐกิจที่ดี ต้องสูบ เพราะ รัฐบาลของเราได้ตั้งภาษี บุหรี่ เหล้า ยา 100% อย่างLMซองนึงไม่รวมภาษี ประมาณ 30 กว่าบาท เข้ามาในไทย 63 บาท เห็นมั้ย!! คุณซื้อซองเดียวก็ช่วยชาติไปตั้ง 30 บาท
11. ช่วยประหยัดค่าอาหาร เพราะหลังจากสูบบุหรี่ เสร็จแล้ว จะไม่ค่อยรู้สึกอยากกินข้าว แม่เจ้า!อยู่ได้ทั้งวันไม่ต้องแดก
12. ช่วยในเรื่องของระบบขับถ่าย สูบทำให้ไม่ท้องผูก ป้องกันโรครีดสีดวงทวาร
13. ไครู้ตัวว่าปากเหม็น แนะนำให้สูบ เพราะกลิ่นบุหรี่ สามารถไปกลบ กลิ่นเน่าๆในปากของคุณได้เป็นอย่างดี(ใช้ได้ผลดีกว่ามายมินต์ซะอีก คอนเฟิม)
14. เวลาไปค้างคืนในป่า ในเขาหรือกินเหล้า นอกตัวอาคาร ที่มียุงเยอะ แนะนำให้สูบ สูบปุ๊บ ยุงหายปั๊บ ไม่มารังควานเราอีกต่อไป (ไม่ต้องพึ่ง กย.15)
15. อยากให้เบียร์รสชาติดีขึ้น สูบเลย รับรองอร่อยขึ้นกว่าเดิม
16. ไม่อยากเห็นผู้มีพระคุณต่อเราจากไป สูบเลย ไม่เห็นแน่!!! เพราะตายก่อน *0*- ผมไม่หงอก เพราะคนที่สูบบุหรี่อายุจะสั้น พวกนี่จึงอยู่ไม่ทันผมหงอก
17. ไม่กลัวขโมย เพราะคนสูบบุหรี่จะไอทั้งวันทั้งคืน ทำให้ขโมยไม่กล้าเข้าบ้าน เพราะนึกว่ายังไม่หลับ
18. หมาไม่กัด เพราะคนที่สูบบุหรี่จะมีโรคเยอะ สุขภาพไม่แข็งแรง ไปไหนก็ต้องใช้ไม้เท้าค้ำยัน หมามันเห็น มันก็ไม่กล้ากัด
19. เป็นการช่วยเหลือสังคมและรัฐบาลไม่ต้องแบกรับภาระคนวัยชรา เนื่องจากประชากรวัยชราลดลง เพราะคนที่สูบบุหรี่ตายตั้งแต่ยังไม่ชรา
20. ลดโลกร้อน , ลดภาระสังคม เพราะบุหรี่ทำให้อสุจิอ่อนแอและเป็นหมัน
21. เงียบ สงบ เพราะนกเขาไม่ขัน บุหรี่ทำลายสมรรถนะทางเพศ
22. ไม่เมื่อย ต้องนั่งๆนอนๆทั้งวันเพราะโรคถุงลมโป่งพองเดิน 3 ก้าว ยังไม่ทันเมื่อย แต่มันเหนื่อยแทบขาดใจอยู่แล้ว
23. ไม่มีเรื่องทะเลาะกับใคร เพราะปากเหม็นไม่มีใครอยากคุยด้วย
24. ช่วยให้เป็นคนหูไว ตาไว เพราะเดี๋ยวนี้กว่าจะหาที่สูบบุหรี่ได้ยาก เย็นแสนเข็ญเสียจริง ต้องหลบต้องแอบ ดูดในห้องน้ำก็โดนด่า พอออกมาจ่าก็จับ
25. ช่วยให้เป็นคนอดทน คนสูบบุหรี่ต้องอดทนจริงๆและอดทนอย่างจริงจังเสียด้วย คิดดูซิ แค่สายตาคนในบ้านมองแบบรังเกียจ มิหนำซ้ำไปนอกบ้านเจอกระแสสังคม คนรอบข้างมองคนสูบบุหรี่เหมือนมนุษย์ดึกดำบรรพ์มาจากหลังเขา ไม่รู้รึไงว่าเขาไม่สูบกันแล้ว ประมาณว่า วันหลังจะสูบบุหรี่ให้เอาถุงมาครอบหัวด้วย เวลาพ่นออกมาจะได้ไม่เดือดร้อนคนอื่น
26. ไม่มีปัญหาครอบครัว มีเมียน้อย มีกิ๊ก อีแอบ จะหมดไป ไม่ใช่ว่าจะถือศิล ครองธรรมอะไรหรอก เพราะดูดบุหรี่มากเข้าจะเสื่อมสมรรถภาพทางเพศก็ไม่รู้จะหาเมียน้อยมานั่งเขี่ยสะดือเล่นกันทำไม
มโนปุพฺพงฺ คมา ธมฺมา มโนเสฏฐา มโนมยา
ธรรมทั้งหลายมีใจเป็นใหญ่ มีใจเป็นประธาน สำเร็จได้ด้วยใจ
การที่จะเลิกบุหรี่ให้สำเร็จได้นั้น ก่อนอื่น ผู้ติดบุหรี่ต้องมีความตั้งใจแน่วแน่ที่จะเลิกบุหรี่ เนื่องจากบุหรี่มีฤทธิ์เสพติดสูง ผู้ที่สูบบุหรี่มานาน ร่างกายจะคุ้นเคยกับการได้รับสารเสพติดอยู่ตลอดเวลา เมื่อหยุดสูบก็จะเกิดอาการถอนยา จะเป็นในช่วงสัปดาห์แรกซึ่งเป็นช่วงเวลาที่ทรมานพอสมควร อาการถอนยาที่ว่านี้คือ หาวนอน น้ำมูกน้ำตาไหล พูดเสียงอู้อี้เหมือนคนเป็นหวัด แขนขาไม่มีแรง ปวดเมื่อยตามร่างกาย ไม่มีสมาธิในการทำงาน สมองไม่ปลอดโปร่ง ไม่กระฉับกระเฉง หงุดหงิดง่าย ฯลฯ และอยากจะกลับไปสูบบุหรี่อีก ผู้ที่ตั้งใจแน่วแน่ที่จะเลิกบุหรี่ ก็จะผ่านช่วงนี้ไปได้และเลิกบุหรี่ได้ในที่สุด แต่หากใจไม่เข้มแข็งพอ ก็จะกลับไปสูบใหม่ แล้วหาคำแก้ตัวให้กับตนเองได้สารพัด เช่น "ไม่เป็นไร อย่างน้อยก็ได้พยายามแล้ว” หรือ “ไว้รอช่วงโน้นช่วงนั้นค่อยเลิกดีกว่า ช่วงนี้งานเยอะ เลิกยาก” ฯลฯ อะไรทำนองนี้ เป็นต้น
การที่จะเลิกบุหรี่ได้สำเร็จหรือไม่นั้น จึงอยู่ที่ “ความตั้งใจ” ของผู้ติดบุหรี่เป็นสำคัญ ผู้ติดบุหรี่ต้องเลือก ว่าจะปล่อยชีวิตให้อยู่กับบุหรี่ไปเรื่อย ๆ หรือเลือกที่จะใช้ชีวิตโดยไม่ต้องพึ่งพาบุหรี่ การใช้ชีวิตประจำวันที่ต้องพึ่งพาบุหรี่นั้น นอกจากจะทำลายสุขภาพของผู้สูบและคนรอบข้างแล้ว ยังเป็นการดำเนินชีวิตที่ขาดอิสรภาพและน่ารำคาญเป็นอย่างยิ่ง ต้องอาศัยบุหรี่ตั้งแต่ตื่นนอนจนกระทั่งกลับเข้านอน ไม่ว่าจะเป็นเวลาก่อนอาหาร หลังอาหาร ก่อนเข้าห้องน้ำ หลังเข้าห้องน้ำ ก่อนเริ่มทำงาน หลังจากเลิกงาน และแม้แต่ระหว่างเวลาทำงานก็ยังต้องหลบไปสูบบุหรี่ ก่อนจะขึ้นรถ ลงจากรถ ฯลฯ ไม่ว่าจะทำอะไร ที่ไหน เวลาใด ต้องหาโอกาสสูบบุหรี่อยู่ร่ำไป บางคนไปเที่ยวพักผ่อนริมชายหาดหรือบนยอดดอย แทนที่จะไปสูดอากาศบริสุทธิ์ให้เต็มปอด กลับไปสูดควันบุหรี่แทน บางคนไปออกกำลังกายหรือเล่นกีฬา แต่หลังจากออกกำลังกายเสร็จก็หยิบบุหรี่ขึ้นมาสูบ ทำให้อดคิดไม่ได้ว่า เพียงแค่หยุดสูบบุหรี่ สุขภาพก็ดีขึ้นแล้ว แต่ถ้ายังติดบุหรี่อยู่ ก็มองไม่เห็นประโยชน์อันใด ที่จะไปออกกำลังกายหรือเล่นกีฬาเลย
เรามาดูกันว่าเกิดอะไรขึ้นกับร่างกายเมื่อไม่ได้รับควันบุหรี่...ภายใน 2 ชั่วโมงแรกที่หยุดสูบบุหรี่
จะไม่มีนิโคตินหลงเหลืออยู่ในตัวอีกต่อไป แต่กว่าที่กากของนิโคตินจะถูกขจัดให้หมดสิ้นไป อาจกินเวลาถึงสองวัน
ภายใน 6 ชั่วโมง
อัตราการเต้นของหัวใจที่เคยถูกเร่งให้เต้นถี่กว่าปรกติก็จะเต้นช้าลง และยังทำให้ความดันโลหิตที่เคยสูงเกินปรกติ ค่อย ๆ ลดลงมาเล็กน้อย แต่กว่าที่ระดับความดันโลหิตจะลดลงถึงระดับที่ควรจะเป็น อาจต้องใช้เวลา 3วันถึงหนึ่งเดือน ตามสภาพร่างกายของแต่ละคน
ภายใน 12-24 ชั่วโมง
ก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์ที่จับแน่นอยู่กับเม็ดเลือดแดงจะถูกขจัดออกไป ปอดจะกลับทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ จนรู้สึกว่าอาการเหนื่อยหอบง่าย ๆ จะค่อย ๆ หายไป และกำลังวังชาดีขึ้น
หลายวันต่อมา
เสมหะที่สะสมอยู่ในปอดจะใสขึ้น แล้วในหลายสัปดาห์ต่อมา ท่านก็จะไอมันออกมาได้ ขนอ่อนที่บุผนังทางเดินหายใจซึ่งเป็นอัมพาตเพราะควันบุหรี่จะฟื้นคืนชีพเพื่อทำงานปัดกวาดสิ่งสกปรกในหลอดลม แต่กว่าที่ขนอ่อนนับล้าน ๆ เส้นเหล่านี้จะฟื้นคืนชีพได้สมบูรณ์ ต้องใช้เวลาประมาณ 3เดือน
ภายใน 3 สัปดาห์
การทำงานของปอดจะดีขึ้น ทำให้สามารถออกกำลังกายได้มากกว่าครั้งที่ยังสูบบุหรี่อยู่
ภายใน 3 เดือน
ระบบการขจัดสิ่งสกปรกในปอดจะทำงานได้เป็นปรกติ ขณะเดียวกัน สำหรับผู้หยุดสูบบุหรี่ที่เป็นเพศชาย ในช่วงนี้เชื้ออสุจิจะกลับเคลื่อนไหวได้ใกล้เคียงกับสภาวะปรกติ และจำนวนเชื้ออสุจิก็เพิ่มขึ้นด้วย
ภายใน 5 ปี
อัตราการเสี่ยงต่อการเกิดอาการหัวใจขาดเลือดจะลดลงจนเกือบเท่ากับคนที่ไม่เคยสูบบุหรี่
ภายใน 10-15 ปี
อัตราการเสี่ยงต่อการตายด้วยโรคร้ายต่าง ๆ ที่เกิดจากบุหรี่ รวมทั้งมะเร็งปอด จะมีความใกล้เคียงกับผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่
สรุปว่า ไม่มีคำว่าสายเกินไปสำหรับการเริ่มต้นเลิกบุหรี่ เพราะทันทีที่หยุดสูบบุหรี่ ร่างกายก็จะเริ่มเปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีขึ้น ผู้ที่ติดบุหรี่และเลิกสูบในทันทีนั้น อาจจะรู้สึกทรมานบ้างในช่วงแรกซึ่งเป็นระยะถอนยา แต่ขอให้ทราบเถิดว่า อาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น เป็นเพราะร่างกายกำลังต่อสู้กับความเคยชินอันชั่วร้ายที่ฝังรากมานาน เป็นความท้าทายที่ต้องเอาชนะให้ได้
นอกจากความตั้งใจอันแน่วแน่ที่จะเลิกบุหรี่แล้ว คำแนะนำต่อไปนี้ จะช่วยให้เลิกบุหรี่ได้ง่ายขึ้นและไม่ทรมานจนเกินไปนัก
- การเลิกบุหรี่ให้สำเร็จนั้น ควรจะหยุดสูบในทันที การพยายามเลิกบุหรี่โดยค่อย ๆ ลดปริมาณลงนั้น สุดท้ายจะกลับไปสูบมากขึ้นเช่นเดิม หรือสูบมากกว่าเดิมเสียอีก
- ในเวลาที่เกิดอาการอยากบุหรี่มาก ๆ การอาบน้ำหรือแช่น้ำ จะช่วยลดความอยากบุหรี่ลงได้
- ดื่มน้ำมาก ๆ น้ำจะช่วยลดความอยากบุหรี่ และช่วยขับสารพิษตกค้างออกจากร่างกาย
- รับประทานผักผลไม้มาก ๆ ผู้ที่ติดบุหรี่นั้น เวลาเข้าห้องน้ำทำกิจธุระก็ต้องสูบบุหรี่ไปด้วย พอหยุดสูบก็จะมีอาการท้องผูก จึงควรรับประทานอาหารที่ย่อยง่าย มีใยอาหารมาก และรับประทานเนื้อสัตว์ให้น้อยลง
- ออกกำลังกายหรือเล่นกีฬาควบคู่ไปด้วย เป็นการหยุดพฤติกรรมในด้านลบ (คือหยุดสูบบุหรี่) และกระตุ้นพฤติกรรมในด้านบวกด้วย (คือออกกำลังกายหรือเล่นกีฬา) วิธีนี้ช่วยให้เลิกบุหรี่ได้ง่ายขึ้นอย่างเห็นผล ท่านผู้ปกครองที่มีบุตรหลานติดบุหรี่ สามารถช่วยให้เขาหยุดสูบได้โดยส่งเสริมให้เล่นกีฬาหรือออกกำลังกายอยู่เป็นประจำ
- ให้กำลังใจตนเองตลอดเวลา พยายามนึกถึงตัวอย่างดี ๆ คนดี ๆ ที่ประสบความสำเร็จในชีวิตโดยไม่ต้องพึ่งพาบุหรี่ และยังต่อต้านการสูบบุหรี่ด้วยซ้ำไป
- นึกถึงครอบครัว นึกถึงคนที่รักเรา และคนที่เรารัก ท่านที่มีลูก วันข้างหน้าลูกก็คงติดบุหรี่เหมือนคุณพ่อคุณแม่ จะไปห้ามลูกก็ไม่ได้ในเมื่อคุณพ่อคุณแม่ยังสูบบุหรี่ให้เห็นเป็นตัวอย่าง
- การใช้หมากฝรั่งผสมสารนิโคติน อาจช่วยทุเลาความอยากบุหรี่ลงได้บ้าง แต่ต้องใช้อย่างระมัดระวัง มิฉะนั้น พอเลิกบุหรี่ได้ จะไปติดหมากฝรั่งผสมสารนิโคตินแทน
ลำพัง หมากฝรั่งผสมสารนิโคตินไม่สามารถทดแทนบุหรี่ได้ เคี้ยวหมากฝรั่งแล้วก็อาจจะกลับไปสูบบุหรี่อีกเหมือนเดิม เพราะรสชาติของหมากฝรั่งอย่างไรเสียก็ไม่เหมือนรสชาติของบุหรี่ ความตั้งใจแน่วแน่ที่จะเลิกบุหรี่จึงเป็นปัจจัยสำคัญที่ทำให้เลิกบุหรี่ได้ หมากฝรั่งเพียงช่วยทุเลาอาการอยากบุหรี่ลงเท่านั้น
- หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ มีคนจำนวนไม่น้อยที่เลิกบุหรี่ได้แล้วกลับไปติดใหม่ มาจากหลายสาเหตุด้วยกัน เช่น ประสบปัญหาในหน้าที่การงาน ปัญหาครอบครัว ท้อแท้ เหงา ไม่มีเพื่อน ฯลฯ คิดไปเองว่าตนไม่มีคุณค่า จึงหันหน้าเข้าหาเหล้าเบียร์เพื่อให้ลืมปัญหาต่าง ๆ บางคนไม่มีปัญหา แต่ชอบสังสรรค์ ซึ่งโดยทั่วไปก็มักจะดื่มเหล้าดื่มเบียร์ด้วย เครื่องดื่มแอลกอฮอล์เป็นตัวกระตุ้นความอยากบุหรี่ได้เป็นอย่างดี ดื่มแล้วก็ทำให้อยากบุหรี่ สังสรรค์บ่อยเข้าก็กลับไปติดบุหรี่อย่างเดิม
- ทำงานแต่พอควรและพักผ่อนให้มากขึ้น มีหลายท่านที่ต้องการเลิกบุหรี่ แต่เลิกไม่ได้เพราะอาชีพการงานไม่อำนวย เช่น ต้องขับรถ ถ้าหยุดสูบบุหรี่จะขับไม่ได้เลย อันนี้เป็นเรื่องจริง เพราะการหยุดสูบบุหรี่ส่งผลต่อร่างกาย โดยเฉพาะในสัปดาห์แรกซึ่งจะเกิดอาการถอนยา บางคนต้องทำงานที่ใช้สมาธิ ใช้ความคิด ความละเอียดอ่อน พอหยุดบุหรี่ ก็ไม่มีสมาธิในการทำงาน ทำให้งานผิดพลาดง่าย เรื่องนี้ก็น่าเห็นใจ หากเป็นไปได้ก็แนะนำให้หาช่วงจังหวะที่เหมาะ ลาหยุดพ่วงกับวันหยุดต่อเนื่อง จะได้มีเวลานานพอสำหรับระยะถอนยา หรืออาจจะไปปฏิบัติธรรม เป็นการบังคับตนเองไปในตัวไม่ให้แตะต้องบุหรี่ ก็เป็นวิธีการที่ดี หากไม่สามารถหยุดหรือลางานได้จริง ๆ ก็ควรงดเว้นงานหนักในช่วงที่เริ่มต้นเลิกบุหรี่ แล้วเพิ่มเวลานอนพักผ่อนให้มากขึ้น
- ผู้ที่ติดบุหรี่ เมื่อไม่ได้สูบ จะหงุดหงิดง่าย เห็นอะไรก็ขวางหูขวางตาไปหมด ใครทำอะไรให้ก็ไม่ถูกใจ คนในครอบครัว เพื่อนฝูง ญาติมิตรหรือคนรอบข้าง ควรให้กำลังใจ เข้าใจ ให้อภัยและไม่ถือโกรธ เพราะความจริงแล้วเขาไม่ได้ตั้งใจจะให้เป็นเช่นนั้น แต่เป็นอาการปรกติของคนหยุดสูบบุหรี่ใหม่ ๆ
สาเหตุสำคัญที่ทำให้ผู้ติดบุหรี่ไม่สามารถเลิกบุหรี่ได้ ก็เพราะเขาติดอยู่กับความเคยชินในการสูบบุหรี่เสียนานจนลืมไปว่า เขาสามารถดำรงชีวิตอยู่ได้ ทำหน้าที่การงานต่าง ๆ ได้ และมีความสุขได้ โดยไม่ต้องสูบบุหรี่ หากเขาเพียงได้สัมผัสชีวิตใหม่ที่ไม่ต้องพึ่งพาบุหรี่แล้ว เชื่อว่าจะไม่มีใครหวนกลับไปสูบบุหรี่อีก และอีกจำนวนไม่น้อยที่จะพูดว่า รู้อย่างนี้เลิกสูบไปนานแล้ว
